Tầm quan trọng của phiên dịch pháp lý trong các phiên tòa quốc tế

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, các hệ thống pháp luật ngày càng trở nên liên kết chặt chẽ, đặc biệt là trong các lĩnh vực như thương mại, nhân quyền, di trú, và hình sự quốc tế. Điều này dẫn đến sự gia tăng nhanh chóng của các phiên tòa có yếu tố nước ngoài, nơi các bên liên quan sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Khi đó, phiên dịch pháp lý không chỉ đơn thuần là việc chuyển ngữ, mà là một nhiệm vụ đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối và kiến thức pháp lý chuyên sâu. Nếu thông dịch viên trong phiên tòa không đảm bảo tính chính xác, công bằng và trung lập, hậu quả có thể là những phán quyết sai lệch, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và sinh mạng của con người.

Phiên dịch pháp lý là gì? Có gì khác biệt?

Phiên dịch pháp lý (legal interpreting) là hoạt động chuyển đổi ngôn ngữ trong các tình huống liên quan đến luật pháp và hệ thống tư pháp, bao gồm: phiên tòa, buổi lấy lời khai, hội nghị quốc tế về pháp luật, hoặc cuộc gặp giữa luật sư và thân chủ. Phiên dịch viên pháp lý đóng vai trò cầu nối giúp các bên giao tiếp một cách chính xác, rõ ràng và tuân thủ pháp luật.

Không giống với các loại phiên dịch khác (như phiên dịch du lịch, hội nghị hay thương mại), phiên dịch pháp lý yêu cầu:

• Sử dụng thuật ngữ pháp luật chính xác trong từng ngữ cảnh cụ thể.
• Hiểu rõ hệ thống pháp lý của cả ngôn ngữ gốc và đích.
• Giữ thái độ trung lập tuyệt đối và tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp.
  

Các hình thức phổ biến của phiên dịch pháp lý bao gồm:

• Phiên dịch song song (simultaneous interpreting): dịch đồng thời trong khi người nói vẫn đang phát biểu.
• Phiên dịch nối tiếp (consecutive interpreting): người nói dừng lại sau mỗi đoạn để phiên dịch viên dịch lại.
• Phiên dịch từ xa (RSI) qua video hoặc điện thoại, ngày càng phổ biến trong bối cảnh hậu COVID-19.

Vai trò của phiên dịch pháp lý trong các phiên tòa quốc tế

Các phiên tòa quốc tế thường liên quan đến nhiều quốc tịch, hệ thống pháp lý và ngôn ngữ khác nhau. Khi đó, phiên dịch viên pháp lý chính là cầu nối để:

• Đảm bảo quyền tiếp cận công lý bình đẳng cho tất cả các bên, đặc biệt là bị cáo hoặc nhân chứng không thông thạo ngôn ngữ phiên xử.

• Chuyển tải chính xác nội dung phát biểu, lập luận và chứng cứ giữa luật sư, bị cáo, thẩm phán và các bên liên quan.
• Tái tạo các sắc thái ngôn ngữ và cấu trúc lập luận pháp lý để đảm bảo phán quyết được đưa ra dựa trên sự hiểu đúng và hiểu đủ.
  

Chỉ một sai sót nhỏ trong phiên dịch pháp lý cũng có thể làm thay đổi toàn bộ bản chất pháp lý của vụ án, dẫn đến những phán quyết sai lệch, ảnh hưởng đến quyền con người và làm suy giảm niềm tin vào hệ thống tư pháp quốc tế.

Đọc thêm: Phiên dịch tiếng Anh kỹ thuật là gì? Vai trò và thách thức trong ngành này

Những hậu quả nghiêm trọng khi phiên dịch pháp lý sai sót

Việc hiểu sai ngữ nghĩa, sử dụng sai thuật ngữ pháp lý hoặc thiếu kiến thức về hệ thống luật có thể dẫn đến những hậu quả khó lường:

• Bản án sai lệch: Nếu lời khai bị diễn giải không chính xác, thẩm phán có thể dựa vào thông tin sai để đưa ra phán quyết.

• Vi phạm quyền con người: Người không biết ngôn ngữ xử án có thể không hiểu quyền lợi của họ, dẫn đến việc không thể tự bảo vệ bản thân đúng cách.
• Làm sai lệch thủ tục tố tụng: Nếu phiên dịch viên xen lẫn quan điểm cá nhân, thiếu trung lập hoặc không tuân thủ nguyên tắc bảo mật, vụ án có thể bị hủy do thủ tục không hợp lệ.
  

Khi chất lượng phiên dịch không được đảm bảo, những sai lệch trong chuyển ngữ có thể dẫn đến hiểu lầm nghiêm trọng, làm sai lệch nội dung pháp lý, ảnh hưởng đến kết quả xét xử, xâm phạm quyền con người, và phá vỡ nguyên tắc công bằng vốn là nền tảng của hệ thống tư pháp quốc tế.

Đọc thêm: Trong kỷ nguyên số, AI có thay thế phiên dịch viên được không?

Tiêu chuẩn bắt buộc với phiên dịch viên pháp lý quốc tế

Để làm việc trong các phiên tòa quốc tế hoặc môi trường pháp lý đa quốc gia, phiên dịch viên cần đáp ứng các tiêu chuẩn cao về chuyên môn và đạo đức:

Năng lực song ngữ chuyên sâu

Không chỉ là người song ngữ, phiên dịch viên phải thành thạo cả hai ngôn ngữ ở trình độ học thuật và pháp lý, bao gồm vốn từ pháp luật, cấu trúc ngôn ngữ chính xác, và sắc thái biểu đạt.

Hiểu biết sâu rộng về hệ thống pháp lý

Phiên dịch viên cần hiểu rõ khái niệm pháp luật, quy trình tố tụng và vai trò các bên trong hệ thống luật của cả hai quốc gia (hoặc khu vực pháp lý). Ví dụ, thuật ngữ “plea bargain” trong luật Mỹ không có khái niệm tương đương hoàn toàn trong nhiều hệ thống luật dân sự châu Âu.

Tuân thủ nguyên tắc đạo đức

Phiên dịch pháp lý cần tuyệt đối:

• Trung lập, không thiên vị bất kỳ bên nào.
• Bảo mật thông tin trong quá trình làm việc.
• Không chỉnh sửa hay diễn giải lại lời nói, chỉ dịch đúng những gì được nói.

Chứng chỉ chuyên môn

Một số chứng chỉ và bằng cấp quốc tế được công nhận trong lĩnh vực này:

• NAATI (Úc) – National Accreditation Authority for Translators and Interpreters
• ATA (Hoa Kỳ) – American Translators Association, chuyên ngành Legal Interpreting
• Diploma in Public Service Interpreting (UK) – chuyên ngành pháp lý

Ngoài ra, các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc hoặc EU thường có các kỳ thi nội bộ nghiêm ngặt để tuyển chọn thông dịch viên pháp lý cho hệ thống của họ.

Trong môi trường pháp lý toàn cầu, nơi ngôn ngữ có thể là rào cản lớn nhất để tiếp cận công lý, phiên dịch pháp lý chính là công cụ để bảo vệ quyền con người và sự công bằng của pháp luật. Từ các phiên tòa quốc tế xét xử tội ác chiến tranh cho đến tranh chấp thương mại xuyên quốc gia, phiên dịch viên là người đảm bảo mọi lời nói, chứng cứ và lập luận đều được hiểu đúng bản chất và được đối xử công bằng.

Để hệ thống tư pháp quốc tế vận hành trơn tru và minh bạch, việc đầu tư vào đào tạo và sử dụng phiên dịch viên pháp lý chuyên nghiệp là điều không thể thiếu. Đây không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là một chuẩn mực đạo đức nhằm bảo vệ các nguyên tắc công lý toàn cầu.

Ngoài ra, nếu bạn có bất kỳ thắc mắc hoặc cần trợ giúp các vấn đề liên quan đến dịch vụ phiên dịch: phiên dịch hội chợ triển lãm, phiên dịch cabin, phiên dịch tháp tùng, phiên dịch hội nghị,…, hay dịch thuật sang nhiều ngôn ngữ: dịch thuật tiếng Anh, dịch thuật tiếng Trung, dịch thuật tiếng Hàn, dịch thuật tiếng Nhật, dịch thuật tiếng Thái, dịch thuật tiếng Pháp,… hãy liên hệ ngay tới Dịch thuật Hoa Sen qua hotline: 0866 224 968 hoặc truy cập website: dichthuathoasen.com để được tư vấn những giải pháp tốt nhất!

DỊCH THUẬT HOA SEN – LUÔN LUÔN ĐÚNG HẸN, TRỌN VẸN NIỀM TIN!